ศาลเจ้าเล่าปุนเถ้ากงแห่งนี้เกิดจากความศรัทธา และความเชื่อของชาวจีนที่อพยพมาจากจีนแผ่นดินใหญ่ ขึ้นเรือที่ท่าน้ำทรงวาดซึ่งแต่เดิมเป็นท่าน้ำที่ใช้ในการขนส่งสินค้า และมีการติดต่อกับชาวต่างประเทศจำนวนมาก ชาวจีนที่อพยพมาต้องการกำลังใจในการทำงานในสถานที่ที่ไม่ใช่บ้านเกิดของตนเอง จึงได้ตั้งศาลเจ้าเพื่อเป็นที่เคารพบูชา และเป็นที่ยึดเหนี่ยวทางจิตใจ ขอให้อำนาจสิ่งศักดิ์สิทธิ์ปกป้องคุ้มครองในการดำเนินชีวิตประจำวัน และทำกิจการค้าโดยเฉพาะชาวจีนแต้จิ๋ว ทั้งนี้เนื่องจากการเดินทางออกจากประเทศจีนในสมัยก่อนได้รับความลำบากมาก ดังนั้นการนับถือเทพเจ้าเพราะเชื่อว่าเทพคุ้มครอง และช่วยเหลือ เมื่อต้องเผชิญกับอุปสรรคหรือปัญหา ทำให้ตนมีความปลอดภัยประสบความสำเร็จในการทำงาน จึงเปรียบเสมือนกำลังใจที่ทำให้เกิดความมุมานะ และอดทนต่ออุปสรรคในการปฎิบัติงาน ปรากฏหลักฐานซึ่งเป็นระฆังใบใหญ่ในศาลเจ้ามีตัวอักษรจีนจารึกไว้ว่าสร้างในปีที่ 4 ของกษัตริย์เต้ากวงแห่งราชวงศ์ซิง ประมาณปี พ.ศ. 2367 ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 3 แห่งราชวงศ์จักรีของไทย จากแผนที่ไฟไหม้ตำบลสำเพ็งวันที่ 4 เมษายน ปี พ.ศ. 2449 แสดงให้เห็นว่าแต่เดิมศาลเจ้าตั้งอยู่บริเวณด้านหลังของศาลปัจจุบัน

          ศาลปัจจุบันเป็นศาลที่สร้างขึ้นใหม่มีหลักฐานบันทึกจากแผ่นหินที่ติดอยู่กับบริเวณกำแพงด้านนอกซ้ายมือของตัวอาคาร บันทึกเรื่องราวเกี่ยวกับการบูรณะศาลเจ้าสรุปได้ความว่า ศาลแห่งนี้เป็นศาลที่ชาวจีนแต้จิ๋วโพ้นทะเลในเมืองไทยให้ความเคารพอย่างสูง มิงก๊กปีที่ 5 (พ.ศ. 2460) ได้มีการสร้างใหม่ด้วยเงินบริจาคจากคณะกรรมการ และผู้มีจิตศรัทธา รวมเป็นเงิน 36,000 บาท ใช้เวลา 28 ปี จึงแล้วเสร็จสมบูรณ์ในปีมิงก๊กที่ 32 (พ.ศ. 2488) ปัจจุบัน (พ.ศ. 2552) อาคารแห่งนี้นี้มีอายุ 64 ปี และในปี พ.ศ. 2550 ได้มีการบูรณะซ่อมแซมครั้งใหญ่ และสร้างซุ้มประตูศาลเจ้าเพื่อเฉลิมพระเกียรติ เนื่องในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช มีพระชนม์พรรษา 80 พรรษา โดยสมาคมแต้จิ๋วแห่งประเทศไทย สมัยที่ 34 ภายใต้การนำของนายกสมาคมฯ นายวิสิทธิ์ ลีละศิธร พร้อมด้วยผู้มีจิตศรัทธา อีก 7 ท่าน จัดสร้างถวายด้วยงบประมาณการก่อสร้าง 10 ล้านบาท ตามแผ่นจารึกไว้ที่ผนังอาคารส่วนหน้า ด้านซ้ายมือเมื่อผ่านธรณีประตูศาลเจ้าเข้ามา (เนื่องจากศาลเจ้าแห่งนี้อยู่ในความดูแลของสมาคมแต้จิ๋วแห่งประเทศไทย)